Kościoły

Kościoły zabytkowe

Kościół pw. św. Ap. Piotra i Pawła w Sycowie

Kościół pw. św. Ap. Piotra i Pawła w SycowiePierwsza wzmianka o istnieniu kościoła i parafii w Sycowie pochodzi z 10 sierpnia 1287 roku, jednak założenie parafii mogło zbiec się z lokacją miasta, która prawdopodobnie nastąpiła w 1276 roku. Sam kościół p.w. świętych Piotra i Pawła mógł zostać zbudowany w drugiej połowie XV wieku. Według Josepha Franzkowskiego jeszcze w 1758 roku na ścianie zachodniej świątyni pod zakończeniem sklepienia znajdował się łaciński napis 16 lipca 1446 roku sklepienie zostało ukończone, co mogłoby wskazywać na datę ukończenia budowy kościoła, ale napis ten może odnosić się także do remontu kościoła, który został zniszczony w wyniku wielkiego pożaru miasta w 1441 roku.

Na przestrzeni wieków kościół ulegał wielu przebudowom. W 1478 roku wybudowano i poświęcono kaplicę Najświętszej Marii Panny. Pożar Sycowa w 1491 roku zniszczył sklepienie nad prezbiterium, które zostało odnowione przez panujący wówczas w wolnym państwie stanowym ród Haugwitzów. W pożarze z 1554 roku kościół katolicki także poniósł duże straty, a jego remont trwał kilka lat i zakończył się w 1559 roku. Świadczy o tym napis po łacinie nad chórem organowym: odnowiono w 1559 roku). W drugiej połowie XVI wieku świątynia stała się protestancka. Kultowi katolickiemu kościół został przywrócony przez Abrahama von Dohnę w 1601 roku. W 1609 roku nastąpiło, poprzez przyłączenie do prezbiterium, urządzenie pańskiego miejsca modłów, które zniesione zostało dopiero w 1905 roku. W 1613 roku wolny pan stanowy Sycowa Karl Hannibal von Dohna nakazuje stworzyć pod kaplicą w północnej stronie nawy środkowej grobowiec rodzinny Dohnów, w którym spoczął zmarły wówczas Abraham von Dohna, pochowany w sarkofagu cynowym. W 1633 roku, podczas wojny trzydziestoletniej, kościół znalazł się ponownie w rękach protestantów, jednak już w 1636 roku powrócił w ręce katolików. W tym czasie został okradziony i sprofanowany, dlatego święte naczynia zostały przechowane w zamku. W pożarze Sycowa w 1637 roku kościół nie ucierpiał, ale spłonęła wolno stojąca dzwonnica. Jej odbudowa nastąpiła w 1656 roku.

W XVII wieku sycowski kościół katolicki był kilkakrotnie wizytowany. Według dokumentu archidiakona Petera Gebauera, w 1638 roku w kościele znajdowało się osiem ołtarzy, a wśród mieszczan tylko trzydziestu deklarowało wiarę katolicką. Dokument wizytacyjny Martina Philippa Waltera z 10 września 1651 roku przedstawia kościół katolicki w Sycowie jako budowlę podupadłą, zrujnowaną, ponieważ m.in. dach był w złym stanie, sklepienia były zniszczone przez opady śniegu i deszczu, a okna były popękane i rozbite. Wówczas w mieście było dwustu katolików. Inne oblicze kościoła przedstawia w swym dokumencie wizytacyjnym z 26 września 1666 roku biskup Neander, według którego kościół i mury kościelne zostały odrestaurowane, a wnętrze świątyni sprawiało dobre wrażenie. W tym czasie połowa mieszkańców przyznawała się do wiary katolickiej.

W 1700 roku kościół katolicki w Sycowie otrzymał nowe, duże organy, umieszczone w chórze głównym. W nocy z 29 na 30 października 1742 roku świątynia została okradziona na 2000 talarów. Zgodnie z raportem burmistrza Burcharda w 1758 roku w Sycowie katolicy przeważali nad ewangelikami. Liczba ta zmniejszyła się na przełomie osiemnastego i dziewiętnastego stulecia, co było skutkiem małżeństw mieszanych w mieście.

W ostatnim pożarze Sycowa w 1813 roku spłonął dach kościoła katolickiego i znacznie nadpalona została dzwonnica. W ciągu kilku lat wyremontowano świątynię. Prace przy odbudowie zakończono w sierpniu 1818 roku, a 16 października tego samego roku biskup Emmanuel Schimonsky poświęcił kościół. W 1821 roku rozpoczęto prace na rzecz odbudowy dzwonnicy, zakupu nowych dzwonów i organów. Nowe dzwony nabyto w 1827 roku i zawieszono na drewnianym belkowaniu, ustawionym na placu kościelnym. W 1840 roku Bironowie zlecili firmie Müller i synowie budowę nowych organów.

Kolejny prace remontowe przy kościele katolickim w Sycowie rozpoczęły się 26 kwietnia 1905 roku. Wykonanie nowego projektu powierzono królewskiemu doradcy budowlanemu Adolfowi Köhlerowi z Oleśnicy. Wykonanie zostało zlecone mistrzowi budowlanemu Weber w Kępna. Jeszcze w 1905 roku ukończono prace zewnętrzne przy obu nowych przybudówkach i zakończono pracę przy barokowej wieżyczce na dachu. W 1907 roku zamontowano nowe organy firmy Spiegel z Rychtala, odnowiono kaplice Najświętszej Marii Panny i Trójcy Świętej i odrestaurowano ambonę. W kolejnym roku kościół otrzymał nowe stalle. W oknach umieszczono trzy nowe witraże sprowadzone z warsztatu artystycznego Schneiders i Schmolz z Kolonii. Wiosną 1910 roku stojący dotychczas pośrodku placu św. Jana pomnik świętego Jana Nepomucena przestawiono na plac kościelny. W latach 1909-1910 odbudowano dzwonnicę, stojącą po dziś dzień obok kościoła. Jesienią 1910 roku plac kościelny otrzymał nowe ogrodzenie, a w jego północnej części ustawiono figurę Maryi, za to wiosną 1911 roku uzyskał planty ogrodowe wykonane przez książęcego dyrektora ogrodów Köchela. Całkowity koszt odbudowy kościoła i dzwonnicy wyniósł prawie 150 tysięcy marek. 14 września 1963 roku świątynia została wpisana do rejestru zabytków. Kolejna renowacja kościoła miała miejsca w 1979 roku. 

Kościół pw. Ap. Jana i Piotra w Sycowie

Kościół pw. Ap. Jana i PiotraŚwiątynia parafii ewangelicko-augsburskiej pod wezwaniem świętych Jana i Piotra znajdująca się przy placu Królowej Jadwigi w Sycowie. Kościół, oprócz funkcji religijnych, pełni także funkcje kulturalne m.in. są w nim organizowane koncerty.

Gminy ewangelickie od początku swojego istnienia borykały się z brakiem swojej świątyni w Sycowie. Zmiany nastąpiły za panowania w wolnym państwie stanowym ewangelickiego rodu Maltzanów. Odebrany katolikom kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła przeznaczono dla Niemców, a kościół św. Michała - Polakom.

Kolejne zmiany nastąpiły u progu XVII wieku. W 1601 roku Abraham von Dohna odebrał kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła ewangelikom i przekazał go katolikom. Spłonięcie w 1637 roku kościoła św. Michała pozbawiło całkowicie społeczność ewangelicką swojej świątyni. Dopiero Ernst Johann Biron w XVIII wieku otrzymał zezwolenie na odprawianie publicznych nabożeństw luterańskich w kaplicy zamkowej. Od 1758 roku istniała w Sycowie parafia ewangelicko-augsburska.

Obecny kościół ewangelicki został wybudowany w stylu klasycystycznym pod koniec XVIII wieku z inicjatywy wolnego pana stanowego Sycowa Petera Birona, który podczas odwiedzin Sycowa w 1784 roku stwierdził, że dotychczasowa kaplica jest zbyt mała dla całej społeczności luterańskiej miasta. 11 listopada 1784 roku uzyskana została zgoda króla pruskiego na budowę kościoła. Projekt świątyni został wykonany przez Carla Gottharda Langhansa, a budowa pod kierownictwem Martina Geyera z Goszcza rozpoczęła się w 26 kwietnia 1785 roku. 1 czerwca położono kamień węgielny, a jesienią 1786 roku budowla była już pod dachem. Na przełomie 1787 i 1788 wykończono wnętrze i sfinalizowano budowę wieży. 6 września 1789 roku nastąpiło uroczyste nasadzenie hełmu i kielicha z hostią, 2 października zawieszono cztery dzwony, dzień później ustawiono posąg świętego Jana, a 6 października - świętego Piotra. Posągi te przypominają o Erneście Johannie Bironie, który umożliwił odprawianie nabożeństw ewangelickich w Sycowie oraz o budowniczym kościoła.

Uroczyste otwarcie kościoła miało miejsce 29 listopada 1789 roku. W tym dniu świątynia została poświęcona przez książęcego pastora Sassadiusa. Budowa obiektu kosztowała Petera Birona sumę ponad 40 tysięcy talarów, a podczas wznoszenia kościoła 7 maja 1789 roku stracił życie pomocnik Johann David.

Pierwotnie kopuła świątyni zwieńczona była tzw. latarnią o średnicy szesnastu stóp. 29 stycznia 1843 roku dwa duże fragementy gzymsu latarni spadły do środka kościoła, wskutek czego latem usunięto latarnię i zamknięto kopułę. Przy zakończeniu prac remontowych doszło do wypadku. W efekcie obsunięcia się belek z rusztowania spadło sześciu robotników, z których czterech zginęło. Z kolei popołudniu 17 czerwca 1849 roku, podczas udzielania przez kapelana królewskiego ślubu i wychodzeniu z kościoła, w świątynię uderzył piorun, który uszkodził budowlę. Prace remontowe trwały do 16 września, kiedy to uroczyście nałożono nową kopułę wieży wraz z kielichem i hostią.

W 1794 roku wieża otrzymała sporządzony przez zegarmistrza Johanna Kulbe z Oleśnicy zegar. Calixt Biron w 1854 roku ufundował nowe organy wytworzone przez firmę Moritza Roberta Müllera z Wrocławia. W 1887 roku wymieniono stary dach ocynkowany na więzy kościelnej na dach łupkowy. Wykonano też gruntowany remont organów.

W pierwszą sobotę adwentu 1889 roku społeczność ewangelicka Sycowa świętowała uroczyście stulecie istnienia kościoła. Z funduszy książęcych wymieniono podłogę wokół ołtarza, w przejściach i w przedsionku, a parafia sfinansowała 56-ramienny żyrandol.

W 1901 roku Gustav Biron nakazał sporządzić witraże przez Królewski Instytut Szklarski z Berlina. Z kolei jego żona Françoise de Jaucourt w 1908 roku poleciła namalować nowy ołtarz Wniebowstąpienie Chrystusa namalowany przez baronową von Cerini z Monachium oraz wbudować ogrzewanie, zainstalowane zimą 1909/1910.

W 2002 roku kościół ewangelicki został gruntownie odremontowany dzięki środkom z Fundacji Polsko-Niemieckiej oraz prywatnym ofiarodawcom.

Kościół pw. św. Marka w Świętym Marku

Kościół pw. św. MarkaDrewniany kościółek z 1622 roku, wpisany na listę zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Jest to jeden z najpiękniejszych zabytków w Gminie Syców. Leży na wzgórzu (213 m n.p.m.) nazywanym przed wojną Markusberg (Góra Świętego Marka). Pierwsza udokumentowana wzmianka o świątyni pochodzi z 1596 r. Przypuszczalnie drewniany kościół istniał w tym miejscu już w XIV w. i był miejscem
pielgrzymek. Kiedy w latach 1347 - 1352 Europę pustoszyła „czarna zaraza”, nie dotknęła ona mieszkańców okolic Sycowa. W akcie wdzięczności pobożni mieszkańcy Komorowa wznieśli kaplicę ku czci św. Marka, dokąd już wtedy miały odbywać się pielgrzymki
odpustowe. Z czasem zaczęto mówić o tym miejscu „Sycowska Częstochowa” (K.Zielenica „Święty Marek - Sycowska Częstochowa”).
Na początku XVII w. kościół spłonął w pożarze. Odbudowany został w latach między 1622 a 1630 rokiem, zyskując kształt zbliżony do obecnego. Fundatorem odbudowy i wykonania wyposażenia był Karl Hannibal, syn Abrahama von Dohny (właściciel wolnego państwa
stanowego Syców). W 1848 r. przeprowadzony został kolejny remont na zlecenie proboszcza Ignacego Kupca (1815-1876). W latach 1933 - 1934 ówczesny proboszcz ks. Franz Schölzel podjął generalne prace ratujące świątynię przed zawaleniem. Później prace remontowe
przeprowadzono w latach 1960-1962, 1995, 2013-2014 (kompleksowy remont dachu i działania środkami owadobójczymi).

Natomiast w 2020 r. przeprowadzono prace renowacyjne ołtarza, ambony i krzyża. Świątynia zbudowana została z drewna sosnowego i dębowego, nakryta mansandrowym dachem gontowym z modrzewia. Dach zwieńczony jest sześciokątną wieżyczką z sygnaturką z 1599 r. Drewniany, bogato ornamentowany, polichromowany, późnorenesansowy ołtarz główny przedstawia św. Marka Ewangelistę ze skrzydlatym lwem u stóp.

Wokół kościółka rozciąga się cmentarz, równie stary a może nawet starszy niż świątynia. Wiele grobów nie przetrwało wieków lub zostało zniszczonych w aktach wandalizmu. Jednak miejsce to nadal zachwyca swoją wyjątkowością. Najcenniejsze kapliczki i groby to:

  • drewniana kapliczka nagrobna ks. Bedy Hahna (1869 - 1933) - proboszcza, inicjatora budowy Drogi Krzyżowej na Święty Marek;
  • pomnik nagrobny ks. Ignacego Kupca (1815 - 1876) - sycowskiego kapłana (tu ew. wstawimy odnośnik do tablicy ks. Kupca z krótkim opisem);
  • pomnik nagrobny Andrzeja Juraszka (1781 - 1844) - sycowskiego proboszcza; kwatera poświęcona zasłużonej rodzinie Dilla, gdzie spoczywa proboszcz sycowski ks. Paul Dilla (Dyla) (zm. 1899r.);
  • pomnik Kronikarza Ziemi Sycowskiej, pierwszego honorowego obywatela miasta Sycowa Józefa Franzkowskiego (1850-1936) i jego żony Antoniny (tu ew. wstawimy odnośnik do tablicy);
  • nagrobek Georga Heinricha Wilhelma Grapow (1790 - 1839) - poborcy podatkowego w Sycowskim Wolnym Państwie Stanowym księcia Birona
    von Curland, projektanta zamkowego parku w Sycowie, ojca urodzonych w Sycowie wybitnych projektantów i budowniczych śląskich kolei i wrocławskich dworców - Hermanna i Wilhelma.

Od strony Sycowa, wspinając się w górę w kierunku Świętego Marka, mijamy 14 stacji Drogi Krzyżowej, które w latach 1923-1924 wykuł rzeźbiarz Bruno Tschötschel (1874 - 1941) -  Wrocławski Wit Stwosz XX wieku. Stacje Drogi Krzyżowej zostały wykonane z piaskowca.
Inicjatorem jej budowy był proboszcz parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Sycowie ks. Bedy Hanha. Chciał upamiętnić w ten sposób ofiary I wojny światowej.

Na trasie znajdują  się także cztery dębowe studnie pątnicze autorstwa oleśnickiego artysty Zbigniewa
Podurgiela. Rzeźby te upamiętniają miejsca, w których wybijały źródełka wody, o czym mówią fakty z życia dawnych mieszkańców Świętego Marka oraz legendy pięknie opisane  przez Aleksandrę Chołubecką - Zielnicową w publikacji „Legendy i opowieści sycowskiej
treści” (Wrocław 2009). Studzienki noszą imiona czterech ewangelistów. Pierwsza, która powstała w 2003 r., poświęcona została św. Markowi, patronowi kościoła. Na jej boku wyrzeźbiona jest głowa uskrzydlonego lwa (ten atrybut ewangelisty znajduje się także na
ołtarzu w Kościele Św. Marka).


Od wielu lat kościołem na Świętym Marku opiekuje się Towarzystwo Świętego Marka w Sycowie. Na ich stronie www.tsm.sycow.pl  dostępne są cenne informacje na temat tego miejsca. 

  • Kościół filialny przy parafii pw. św.Ap. Piotra i Pawła w Sycowie
  • 25 kwietnia Święto Św. Marka Apostoła (odpust, dawniej dzień odbywania pielgrzymek)
  • ”Sycowska Częstochowa” ; Kościół i Droga Krzyżowa znajdują się na sycowskim odcinku Drogi Świętego Jakuba
  • Msze Święte - w niedziele i święta o godz. 9:00

Kościół pw. św. Michała Archanioła w Ślizowie

Kościół pw. św. Michała Archanioła w ŚlizowieKościół p.w. św. Michała Anioła, pierwszy raz wzmiankowany w dokumencie biskupa lubuskiego Wilhelma z Nysy w 1260 r. W 1286 r. wspomniany jest proboszcz Johannes , a w 1477 r. proboszcz Nikolaus Syschkat. Do 1553 r kościół należał do dóbr klasztoru lubiąskiego, następnie służył ewangelikom i był pod opieką barona Joachima I v. Maltzana. W 1598 r. Abraham v. Dohna przywrócił parafię katolikom. W latach 1633-38 znowu wróciła w ręce ewangelików, by znów powrócić, już na stałe , jako katolicki. Pierwotnie, kościół był drewniany. W sprawozdaniach wizytacyjnych z 1651 wspomniany jako kościół p.w. św. Mateusza, w którym były 3 dzwony. W 1666 r. nosił wezwanie św. Michała Archanioła. Zamknięty w 1851 r.- groził zawaleniem. Dzięki Ignacowi Kupcowi wzniesiono nowy, murowany, konsekrowany 29.IX,1851 r. Kościół był remontowany w latach 1958 i 1974-1976.

Kościół pw. św. Andrzeja w Szczodrowie

Kościół pw. św. Andrzeja w SzczodrowieDrewniany kościół parafialny z 1589 r, przebudowany w roku 1934 i ponownie w latach 1978-1981 wpisany do rejestru zabytków. Park podworski i dwa zabytkowe cmentarze.

 

 

 

Kościół pw. św. Barłtomieja w Stradomi Wierzchniej

Stradomia Wierzchnia kościół św. BartłomiejaPoewangelicki kościół parafialny p.w. św. Bartłomieja wzniesiony w 1902 r. Wzorowany na stylu romańskim, murowany, z szachulcowym szczytem. Drewniana dzwonnica z końca XIX w.

 

 

 

Kościół pw. św. Mateusza w Drołtowicach

Kościół św. Mateusza, DrołtowiceKatolicki kościół parafialny p.w. św. Mateusza, neogotycki z 1885 r., w środku znajdują się rzeźby z XV, XVIII i XIX w. Jego pierwszy proboszcz ks. Erich Steinfels, zginął z rąk radzieckich żołnierzy 26 stycznia 1945 r.

 

 

Inne kościoły:

Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Sycowie

Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w SycowieJedna z dwóch parafii rzymskokatolickich znajdujących się terenie miasta Syców należąca do dekanatu sycowskiego diecezji kaliskiej. Parafia Matki Boskiej Częstochowskiej istnieje od 2002 roku. Swym zasięgiem oprócz Sycowa parafia obejmuję również Wioskę. W całości do parafii przynależy ok. 3410 wiernych. Patronką parafii jest Matka Boska Częstochowska. Odpust odbywa się 26 sierpnia.

 

 

Kościół pw. św. Józefa w Działoszy

Kościół pw. św. Józefa w DziałoszyInicjatorem budowy kościoła był dobrze znany wielu sycowianom, proboszcz parafii św. Piotra i św. Pawła ks. Jan Gorczyca. Świątynia została poświęcona w 1990 roku przez ówczesnego metropolitę wrocławskiego kardynała Henryka Gulbinowicza. Obiekt stał się częścią parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Sycowie, a od 1992 roku wraz z nią przeszedł w obręb diecezji kaliskiej. 15 marca 2015 roku w kościele w Działoszy odbyła się uroczystość 25. lecia świątyni. W tym roku mija 30 - lecie istnienia tego kościoła.